Dział Historii

Od początku funkcjonowania Muzeum w Chorzowie, powołanego w 1934 roku, jako Muzeum Ziemi Bytomskiej, gromadzone były pamiątki historyczne dokumentujące przeszłość Górnego Śląska w szczególności ziemi bytomskiej. Stąd wynika duża różnorodność zbiorów Działu Historii zarówno pod względem tematycznym jak i rodzajowym.

Jedną z pierwszych kolekcji, zapoczątkowaną w drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku, jest zbiór sztandarów, wstęg, proporców i szarf różnego rodzaju organizacji, stowarzyszeń, zakładów pracy i szkół działających na terenie Śląska.  

Najbardziej liczną grupę eksponatów stanowią zabytki ikonograficzne w szczególności fotografie i pocztówki, które są nieocenionym źródłem do badań nad przeszłością Chorzowa i okolicznych miejscowości oraz zmian społecznych zachodzących na przestrzeni ostatnich stu pięćdziesięciu lat.

Wśród druków dokumentujących życie polityczne, społeczne i kulturalne można wyróżnić afisze, obwieszczenia, odezwy, plakaty, ulotki.  Najciekawsze to plakaty propagandowe z okresu plebiscytu na Górnym Śląsku, odezwy Komisji Międzysojuszniczej Rządzącej i Plebiscytowej Górnego Śląska oraz afisze do przedstawień teatralnych, operowych i koncertów muzycznych różnych zespołów zarówno profesjonalnych jak i amatorskich.

 Kolekcja kartografii zawiera mapy z terenu Śląska, plany miast Chorzowa i okolicznych miejscowości oraz atlasy, spośród których niezwykle cennym i rzadkim zabytkiem jest Atlas Silesiae z 1802 roku zawierający miedziorytnicze mapy Śląska ręcznie kolorowane akwarelą. 

Liczną grupę zabytków historycznych stanowią dokumenty takie jak dyplomy, legitymacje, dowody tożsamości, paszporty i przepustki.  Z dokumentami ściśle powiązana jest kolekcja pieczątek, stempli, tłoków pieczętnych  i odcisków pieczęci władz i urzędów państwowych, samorządowych, wojskowych   oraz różnego rodzaju organizacji, stowarzyszeń i związków zawodowych.

Kolekcja broni i mundurów posiada ciekawe egzemplarze bagnetów z okresu I wojny światowej oraz broni palnej z okresu międzywojennego, a także elementy umundurowania różnych formacji wojskowych i kombatanckich w tym pamiątki po żołnierzach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pochodzących z Chorzowa. 

Ponadto w Dziale Historii zgromadzono różnego rodzaju zabytkowe obiekty, które nie mieszczą się w wyżej wymienionych kategoriach takie jak szyldy, tabliczki firmowe, puchary sportowe, zegarki nagrodowe, porcelana firmowa i wiele innych przedmiotów, które są materialnym świadectwem przeszłości miasta i regionu.  

Pod względem tematycznym najliczniejsze grupy zabytków to fotografie zarówno portretowe i dokumentalne renomowanych śląskich zakładów fotograficznych takich jak Atelier Juliusa i Theodora Tschentschera, Maxa Steckla, Paula Hildebrandta, Tadeusza Semrau, ponadto pamiątki powstań śląskich i plebiscytu oraz pocztówki z widokami dawnego Chorzowa i innych miast górnośląskich.         

                                                                                                           Renata Skoczek

KONTAKT:

mgr Renata Skoczek
tel.: 32 241 31 04, w. 106
historia@muzeum.chorzow.pl

Róg pamiątkowy niemieckiego towarzystwa sportowego Turnverein Königshütte (obecnie Chorzów), 1877. Foto T. Szemalikowski

Urna do głosowania w plebiscycie na Górnym Śląsku Komisji nr 38 w Bytomiu, 1921. Foto T. Szemalikowski

Puchar nagrodowy dla zwycięzcy zawodów podczas Zlotu Okręgu III Związku Sokołów Polskich Dzielnicy Śląskiej w Królewskiej Hucie w dniu 10 VI 1934. Foto T. Szemalikowski

Odezwa do mieszkańców Górnego Śląska Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej z dnia 16 III 1921. Foto T. Szemalikowski

Złota księga Wolnego Cechu Ślusarzy, Kowali i zawodów pokrewnych w Królewskiej Hucie, 1929. Foto T. Szemalikowski

Gwóźdź do drzewca ufundowany przez marszalka Józefa Pilsudskiego

na pamiątkę poświęcenia sztandaru Związku Powstańców Ślaskich Grupa Rybnik 3 V 1927.

Foto Tomasz Szemalikowski

Fotografia z uroczystości odsłonięcia pomnika w Królewskiej Hucie ku czci poległych powstańców śląskich z udziałem prezydenta RP Ignacego Mościckiego w dniu 2 IX 1927

Polski plakat propagandowy z okresu plebiscytu na Górnym Śląsku 1921 rok. Foto Tomasz Szemalikowski

Sztandar Ochotnicza Straż Pożarna Królewska Huta ufundowany w 1924 roku. Foto Tomasz Szemalikowski